Koncert z cyklu Rok Wazowski, 14 kwietnia 2019 r.
Koncert z cyklu Rok Wazowski
14 kwietnia 2019 r.
godz. 18.00
Sala Wielka
Program:
Pasja Jezusa w responsoriach Alessandra Scarlattiego
(I Responsori della Settimana Santa)
Część I
Responsorium Tenebrae factae sunt
Toccata organowa
Motectus Ad Dominum cum tribularer clamavi
Responsorium Tradiderunt me
Responsorium Jesum tradidit impius
Responsorium Caligaverunt
Fuga d-moll na organy
Responsorium Sicut ovis
Responsorium Jerusalem, surge
Responsorium Plange quasi virgo
Fuga C-dur na organy
Motectus Exurge Domine
Część II
Toccata organowa
Motectus Intellige clamorem meum
Responsorium Recessit pastor noster
Responsorium O vos omnes
Responsorium Ecce quomodo moritur iustus
Fuga del II Tono na organy
Responsorium Astiterunt reges
Responsorium Aestimatus sum
Responsorium Sepulto Domino
Fuga del III Tono na organy
Graduale Miserere
Wykonawcy:
SILVIA TOFFANO * sopran
FEDERICA CAZZARO sopran
STEFANIA CERUTTI sopran
SARA PEGORARO sopran
LAURA BRUGNERA* kontralt
ILARIA COSMA kontralt
VIVIANA GIORGI kontralt
MARINA MEO kontralt
MICHELE DA ROS* tenor
DAVID BARRIOS** tenor
ALESSANDRO GARGIULO tenor
STEFANO PALESE tenor
MATTEO BELLOTTO* bas
FILIPPO BORDIN bas
ALESSANDRO MAGAGNIN bas
ALESSANDRO PITTERI bas
CARLO ROSSI organy
SERGIO BALESTRACCI dyrygent
*versus
**Jesus
Kompozycje powstałe na Wielki Tydzień stanowił część Ciemnej Jutrzni, złożonej liturgii czwartku, piątku i soboty przed Wielkanocą i początkowo odbywały się w pierwszych godzinach po północy, następnie dla większej wygody zostały przeniesione na godziny wieczorne środy, czwartku i Wielkiego Piątku. Nazwa Ciemnej Jutrzni odsyłała zarówno do dnia, w którym liturgia się odbywała, jak i do ciemności ducha spowodowanej pasją i śmiercią Chrystusa.
Liturgia przewidywała serię elementów o charakterze dramatycznym i reprezentatywnym. Był używany specjalny świecznik nazywany błyskawicą, na którym umieszczano piętnaście świec. Po każdym psalmie gaszono jedną świecę, natomiast piętnasta świeca po pieśni Benedictus nie była gaszona, ale niesiono ją zapaloną na ołtarz, pozostawiając kościół w ciemności, co miało symbolizować wszechobecny ból z powodu śmierci Chrystusa. Wówczas celebrant uderzał laską o podłogę i wtedy wierni włączali się do przedstawienia, uderzając i zapoczątkowując tak zwane „trzęsienie ziemi”.
Responsoria, psalmy i niektóre lekcje były intonowane w cantus firmus, podczas gdy inne części były recytowane; części śpiewane śpiewem gregoriańskim zainspirowały wielu kompozytorów do tworzenia nowych intonacji polifonicznych, zwłaszcza od XVI do XVII wieku, choć nie brakuje przykładów tych kompozycji także w innych epokach.
Ostatnia kopia responsoriów Wielkiego Tygodnia jest przypisywana Scarlattiemu, zawarta jest w manuskrypcie 443 Akademii Filharmonicznej z Bolonii, który obok responsoriów zawiera także kilka lamentów oraz jedenaście motetów zebranych pod ogólnym tytułem Motety na Wielki Post.
W tym programie zostanie przedstawiona Pasja począwszy od zdrady Judasz aż do śmierci Chrystusa: od siódmego responsorium Wielkiego Piątku (Tradiderunt me) do dokonania się ofiary (Sepulto Domino). Utwory organowe dają okazję do narracji oraz refleksji, przywoływanej szczególnie w partiach solowych motetów.
Bilety w cenie 30 zł (normalny) i 20 zł (ulgowy) do nabycia w kasie Zamku oraz online.