Gwoździec Re!konstrukcja. Zwiastun Wystawy Głównej Muzeum Historii Żydów Polskich

Organizator: Stowarzyszenie Żydowski Instytut Historyczny w Polsce

Główny partner: Muzeum Historii Żydów Polskich
Współpraca: Zamek Królewski w Warszawie
Sponsor wystawy: PKN ORLEN
Fundator projektu: Irene Pletka
Inni partnerzy projektu: The Boeing Company, PEKAES SA
Patronat medialny: TVP Warszawa, PAP
Projekt ekspozycji oraz opracowanie graficzne: PTASIA30.PL
Kurator i menadżer wystawy: Łukasz Adamski
Współpraca: Ewa Małkowska-Bieniek, Olga Pieńkowska, Piotr Kowalik, Agnieszka Szling, Magdalena Skrętkowicz

Opracowanie graficzne, scenograficzne, oświetlenie i wkład multimedialny: Ptasia 30

Prezentacja polichromowanych paneli, będących częścią rekonstrukcji dachu Synagogi z Gwoźdźca stanowiła pierwszą odsłonę ekspozycji przygotowywanej przez Stowarzyszenie Żydowski Instytut Historyczny w nowo powstającym Muzeum. Rekonstrukcja dachu była dla procesu tworzenia wystawy okazją do kreacji artystycznej w miejscu, gdzie brakuje dokumentacji archiwalnej. Stanowiła również głosem w dyskusji na temat pojęcia obiektu muzealnego. Zachowanie dziedzictwa żydowskiego nie było rozumiane jako rekonstrukcja drewnianej struktury wraz z malaturą, ale odbudowanie pamięci o tradycji i przekazanie jej szerokiemu gronu adeptów sztuki malarskiej, a następnie wszystkim podziwiającym ten obiekt na ekspozycji w galerii Miasteczko.

Wystawa dzieliła się na trzy części. Wstęp prezentował procesu odtworzenia dachu i dekoracyjnego sklepienia synagogi. Impresje w postaci instalacji wideo wprowadzały w atmosferę wykonywanych prac i przedstawiały międzynarodową grupę zaangażowanych w nie twórców. Impresje  – wprawdzie ograniczone do ekranu monitora – „zanurzały” w świat, w którym słychać odgłosy narzędzi, odczuwa się zapach farb. Wysiłek fizyczny i intelektualny, widoczny na zdjęciach, wskazywał cel, przyświecający twórcom dachu – odtworzenie przeszłości za pomocą wrażliwości zbudowanej na doświadczeniu artysty XXI wieku. Choć artystów polichromii od zespołu rekonstruującego dzieliło z górą 300 lat, to nie dzieliła na pewno wrażliwość na piękno. Symbolika ikonografii ze sklepienia mogła być interpretowana na wiele sposobów. Jednym z nich było podążanie za kalendarzem, w którym zastosowane są znaki zodiaku. To było przedmiotem opowieści części drugiej. Odsłona trzecia, punkt kulminacyjny – ukazywała piękno poszczególnych polichromii, ale też zabierała w przeszłość niezakurzoną, żywą i fascynującą…

Wyjątkowy charakter projektu Gwoździec... pozwolił pokazać, na czym dzisiaj polega dbałość o zachowywanie dziedzictwa. Jest to aktywne jego tworzenie, będące alternatywą dla biernego gromadzenia wytworów kultury materialnej. Niezwykle wymowne w tym kontekście było przeprowadzenie warsztatów malarskich  (podczas nich powstawały malatury) we wnętrzach istniejących synagog. Wystawa byłą rodzajem metafory „spotkania z przeszłością”, w którym dystans czasowy nie przeraża, ale zachęca do dalszych eksploracji. Muzeum Historii Żydów Polskich, jest przygotowane przede wszystkim dla  publiczności, która w aktywny sposób zechce włączyć się w poznawanie 1000 lat obecności Żydów na ziemiach polskich. 

Godziny otwarcia: poniedziałek – sobota w godz.: 10.00 – 20.00, niedziela w godz: 11.00 – 20.00. Wstęp wolny.