Ornamenta Ecclesiae Poloniae. Skarby sztuki sakralnej, wiek X-XVIII./ Ukrzyżowany

Ornamenta Ecclesiae Poloniae. Skarby sztuki sakralnej, wiek X-XVIII./ Ukrzyżowany

 

Sala Senatorska

 

15 maja  –  8 sierpnia 1999 r.

 

Komisarz wystawy – dr Przemysław Mrozowski

 

Monumentalna wystawa Ornamenta Ecclesiae Poloniae. Skarby sztuki sakralnej, wiek X –XVIII, była dużej miary wydarzeniem kulturalnym. Propozycje upamiętnienia, w takiej oto formie, jubileuszu dwudziestolecia pontyfikatu Jana Pawła II Jego pielgrzymki do ojczyzny złożył Zamkowi Królewskiemu w Warszawie Jego Eminencja ksiądz kardynał Józef Glemp.


Ekspozycja stała się zamierzeniem bez precedensu: poprzez prezentację arcydzieł sztuki sakralnej po raz pierwszy postawiono sobie za cel sugestywne zobrazowanie roli Kościoła w dziejach kultury polskiej w perspektywie ośmiu stuleci  –  od X do XVIII wieku. Po raz pierwszy też tak szeroko otworzyły się przed publicznością skarbce najbardziej szacownych świątyń polskich. Wybitni specjaliści dokonali wyboru niespełna stu najznakomitszych zabytków rzemiosła artystycznego: złotnictwa (naczynia liturgiczne i przedmioty kultu), hafciarstwa (szaty liturgiczne), a także gobelinów, zdobiących ongiś wnętrza polskich świątyń. Na wystawie znalazły się więc arcydzieła takie, jak patena kaliska fundacji księcia Mieszka III z końca XII wieku, przechowywana w skarbcu kolegiaty Panny Marii w Kaliszu, dwa kielichy z daru Kazimierza Wielkiego ze Stopnicy i Kalisza, słynna monstrancja fundacji Władysława Jagiełły dla kościoła Bożego Ciała w Poznaniu, monstrancja, którą wnuk Jagiełły, Zygmunt I ofiarował klasztorowi Paulinów na Jasnej Górze, wspaniałe kielichy biskupów krakowskich – Samuela Maciejowskiego i Kajetana Sołtyka ze skarbca Katedry Wawelskiej, wielkiej urody monstrancje z klasztoru w Kartuzach, klasztoru dominikanów w Lublinie, katedry fromborskiej – dzieło Johanna Gottfrieda Schlaubitza, wreszcie monstrancja autorstwa Jana Jerzego Bandaua.

Ekspozycję wzbogaciły też dzieła przechowywane dziś w zbiorach publicznych: słynna czara włocławska z Muzeum Narodowego w Krakowie, tzw. Ewangeliarz Anastazji z Biblioteki Narodowej oraz książka w oprawie z daru Anny Jagiellonki z Biblioteki Jagiellońskiej.

Wystawie towarzyszył obficie ilustrowany katalog, zawierający eseje pióra wybitnych znawców przedmiotu oraz barwne reprodukcje i omówienie prezentowanych arcydzieł, w języku polskim i w skróconej wersji angielskiej.




Patroni medialni wystawy: WOT, Życie, oraz Program 3 Polskiego Radia SA

mnst07.jpg

Kielich tzw. II Fundacji opata Andrzeja Ożgi, detal
Złotnik krakowski; ok. 1480. Tarnów, skarbiec katedry.
 


Od 15 maja do 8 sierpnia 1999 r. prezentowana była w Zamku wystawa Ukrzyżowany. Przedstawiała ona 140 wizerunków Chrystusa Ukrzyżowanego ze zbiorów Lwowskiej Galerii Obrazów.

Obiekty, ocalone po wojnie ze świątyń prawie całego obszaru Ukrainy Zachodniej, datowane od XVI do XIX wieku – to zarówno dzieła wykonane przez wybitnych rzeźbiarzy, wywodzących się z tak zwanej Lwowskiej Szkoły Rzeźbiarskiej, jak i artystów ludowych.

Ekspozycji, zorganizowanej przez Muzeum Okręgowe w Radomiu, towarzyszył album – katalog.

 
Wykłady

Z okazji wystaw Ornamenta Eccelesiae Poloniae. Skarby sztuki sakralnej, wiek X - XVIII
oraz Ukrzyżowany
  zorganizowano wykłady:

            26 maja  dr Jerzy Pietrusiński
O polskich skarbcach kościelnych.

            4 czerwca  prof. Ludwik Grzebień (OSJ)
              Polityka kulturalna zakonów XVII – XVIII w. Ekonomia a kultura na przykładzie Lwowa.

            18 czerwca  prof. Kinga Szczepkowska-Naliwajek
              Ornamenta ecclesiae w średniowieczu.

            24 czerwca  dr Przemysław Mrozowski
              Kościół a kultura artystyczna w dawnej Polsce.

Wykłady rozpoczynały się o godz. 17.00 i odbywały w Sali Wielkiej.