Wersal Marii Leszczyńskiej...

Wystawa, zorganizowana we współpracy z pałacem w Wersalu postawiła sobie za cel nie tylko pokaz niezwykłych losów polskiej królewny, babki trzech królów Francji, ale także wysmakowanej sztuki dworskiej czasów Ludwika XV. Pokazanych zostało przeszło sto obiektów, pochodzących niemal wyłącznie z kolekcji francuskich – publicznych i prywatnych. Pałac w Wersalu użyczył na wystawę sześćdziesięciu wyjątkowej klasy dzieł ze swoich stałych ekspozycji, a wśród nich ośmiu znakomitych płócien Jeana-Marca Nattiera, przedstawiających królewskie córki, w tym świetny Portret Madame Henrietty jako Flory. Spośród innych artystów trzeba wymienić Jeana-Baptiste’a Oudry’ego, Jeana-Baptiste’a Vanloo, Hyacinthe’a Rigauda, Alexandra  Roslina, Pierre’a Goberta, Alexisa-Simona Belle’a, François-Huberta Drouais’a, czy Josepha-Marie Viena.

Maria Leszczyńska na tronie Francji – to historia niemal jak z bajki. Któż mógł się spodziewać, że córka przebywającego na emigracji króla Stanisława, elekcyjnego władcy Polski, pozbawionego tronu i panowania, zostanie wybrana spośród dziewięćdziesięciu dziewięciu księżniczek krwi, kandydujących do łoża i ręki Ludwika XV, a tym samym do najbardziej pożądanej w Europie korony królestwa Francji? Prawnuk Ludwika XIV i jedyny męski potomek głównej linii Burbonów, młody Ludwik XV w wieku piętnastu lat nie cieszył się  dobrym zdrowiem. Istniały poważne obawy o przyszłość dynastii, toteż należało szybko znaleźć dla niego żonę w wieku dającym nadzieję na potomstwo, aby zabezpieczyć trwanie Burbonów na tronie Francji. Wybór padł na starszą od niego o siedem lat Marię. Ślub odbył się 5 września 1725 roku w Fontainebleau. W ciągu pierwszych dwunastu lat małżeństwa Maria urodziła Ludwikowi i Francji osiem córek, w tym bliźniaczki, oraz dwóch synów. Przyszłość dynastii była zabezpieczona. Ludwik XV, początkowo zakochany i przywiązany do żony, z czasem odwrócił się od niej, nawiązując romanse z licznymi kochankami, z których najsłynniejszą była markiza de Pompadour. Maria Leszczyńska dobrowolnie odsunęła się w cień prywatności, ograniczając przyjemności życia towarzyskiego do kręgu najbliższych przyjaciół i poświęcając wiele czasu życiu religijnemu oraz dwóm zamiłowaniom, które odziedziczyła po ojcu: muzyce i uprawianiu malarstwa.

Ekspozycja otwierała perspektywę na kilka problemów i tematów: ślub Marii Leszczyńskiej i jej macierzyństwo, kochanki króla Ludwika XV, krąg najbliższych przyjaciół królowej Marii, jej zamiłowanie do muzyki i malarstwa, dekoracje i wyposażenie jej apartamentów, wreszcie życie codzienne i odświętne na dworze królewskim oraz jego przyjemności.

Na tę wielowątkową prezentację złożyły się starannie wyselekcjonowane, znakomite portrety, oryginalne fragmenty dekoracji apartamentu królowej – w tym cykl obrazów Pięć zmysłów, pędzla Jeana-Baptiste’a Oudry’ego, a także inne płótna, które powstały według zamysłu królowej, a niektóre również przy jej udziale, jak Gabinet Chiński – wreszcie wyrafinowane dzieła rzemiosła, jak znakomita komoda znanego ebenisty,  Roberta-Antoine’a Gaudreausa, zamówiona do jednego z jej salonów.

Poza pałacem w Wersalu, swych dzieł na wystawę użyczyły następujące instytucje francuskie: Departament Malarstwa i Departament Grafiki w Luwrze, Zamek w Fontainebleau, Muzeum l’Ile-de-France w Sceaux, Państwowe Muzeum Ceramiki w Sèvres, Państwowe Muzeum Porcelany im. Adriena Dubouché w Limoges, Muzeum Cognacq-Jay, Biblioteka Narodowa Francji, Archiwa Państwowe, Archiwum Ministerstwa Spraw Zagranicznych, Biblioteka Miejska w Wersalu, a także właściciele prywatni. Instytucje polskie reprezentowały: Biblioteka PAN w Kórniku, Fundacja Książąt Czartoryskich w Krakowie, Fundacja Zbiorów im. Ciechanowieckich w Zamku Królewskim w Warszawie i Zamek Królewski w Warszawie.

Wystawa Wersal Marii Leszczyńskiej otwierała przed publicznością szerokie możliwości lepszego poznania tej uroczej i lubianej Polki, która została królową Francji, a także wysmakowanej sztuki francuskiej czasów Ludwika XV. Dzięki wyjątkowej klasie artystycznej prezentowanych dzieł, stała się ona wydarzeniem kulturalnym o pierwszorzędnym znaczeniu.