Uroczysty pokaz "Fiesta podług Kamsetzera"

Fiesta podług Kamsetzera

uroczyste spotkanie z okazji wyposażenia Gabinetu i Garderoby Króla w draperie i zasłony

12 kwietnia 2019 r.

godz. 12.00

Gabinet i Garderoba Króla

Inspiracją do wyposażenia Gabinetu i Garderoby króla w nowe draperie i zasłony stał się zachowany wstępny szkic projektu tych dekoracji, który przygotował w 1792 r. Jan Krystian Kamsetzer (1753–1795), królewski architekt i dekorator. To z okazji tego przedsięwzięcia przygotowano Fiestę.

Przyczyną natury bardziej ogólnej jest natomiast zwrócenie uwagi na rolę tkanin i pasmanterii we wnętrzach XVIII-wiecznych, które należały ówcześnie do najważniejszych i najdroższych elementów wystroju reprezentacyjnych wnętrz  w każdej rezydencji. Podobnie funkcjonował dwór artystyczny Stanisława Augusta, gdzie jedną z najwyższych pozycji wśród artystów-rzemieślników zajmował królewski tapicer Karol ,,Papa” Susson. Był nie tylko dekoratorem-wykonawcą wszelkich obić meblowych, dekoracji tronów i łóżek z baldachimami, okien, drzwi i kotar, ale także dekoracji okolicznościowych związanych z uroczystościami dworskim. Spełniał także rolę ich projektanta oraz "menadżera”, który w imieniu króla zamawiał niezbędne tkaniny lub wręcz elementy wystroju u najlepszych fachowców związanych z firmami paryskimi i lyońskimi. Sprawował pieczę nad Garde-Meuble, czyli Magazynem Wielkim, w którym przechowywano w Zamku najcenniejsze mobilia należące do króla i Rzeczypospolitej. O jego pozycji na dworze może świadczyć obraz Bacciarellego Posłuchanie młynarza (znajdujący się obecnie w Garderobie Króla), który przedstawia rannego monarchę po próbie jego porwania przez konfederatów barskich w 1772 r. Wśród najważniejszych dworzan, rodziny i domowników otaczających króla jest Karol Susson.

O tym, że sam monarcha przywiązywał wagę do dekoracyjnych tkanin i pasmanterii świadczy fakt, że do jego pierwszych zleceń, tuż po elekcji, należało zwrócenie się do przebywającego w Paryżu kupca Czempińskiego o nabycie galonów z motywami à la grecque i chinoiserie.

Nawet w czasach kryzysu finansowego po pierwszym rozbiorze, monarcha decydując się na redukcję swoich wcześniejszych paryskich zamówień zalecał rozważenie wycofania się z zakupu niektórych mebli, ale w każdym przypadku żądał zdjęcia z nich tkaniny i przysłanie jej do Warszawy.

Temat tkanin na obicia ścienne i meblowe w okresie powojennej odbudowy Zamku Królewskiego był także bardzo istotny. Niestety, ówczesne możliwości polskich fabryk (Milanówek, Łódź) były znacznie ograniczone. Praktycznie zrealizowano tylko kilka wzorów materiałów, np. adamaszków o określonym wzorze, które powielono w różnych wnętrzach, różnicując ich kolorystykę. W grę wchodziły także finanse, które były niewątpliwie jedną z przyczyn, że w większości okien pokoi zamkowych brakowało (i brakuje!) zasłon z tkanin artystycznie powiązanych z tapicerskim wystrojem wnętrz. Nie mniej, trzeba odnotować, że dekoracje tronów i królewskiej sypialni ze zrekonstruowanym łożem należały do ważniejszych osiągnięć tapicerko-dekoratorskich w Polsce lat 90-tych XX w.

Ponad 30-letni ,,staż” tkanin i obić meblowych w wielu wnętrzach zamkowych sprawił, że wymagają już wymiany. Dlatego sukcesywnie trwają odpowiednie prace. Ostatnio wymieniono tkaniny w Pokojach Królewiczowskich, a w tym roku, latem, nastąpi wymiana tkaniny w Galerii Królewiczowskiej, co zakończy całkowicie tego typu prace w skrzydle północnym Zamku.

Tkaniny wymieniono także w Gabinecie i Garderobie Króla. Projekt nowych dekoracji tapicerskich w oknach i przejściu między tymi wnętrzami postanowiono zlecić osobie o kilkudziesięcioletnim doświadczeniu i rozległej wiedzy – historykowi sztuki i scenografowi, panu Maciejowi M. Putowskiemu. Dla większości osób jest on znany głównie jako scenograf najważniejszych realizacji w historii polskiego kina i teatru, takich, jak m.in.: Lalka, Sanatorium pod Klepsydrą, Brzezina, Ziemia Obiecana, Zaklęte rewiry, Wesele, Damy i huzary. Historycy sztuki i muzealnicy doceniają przede wszystkim jego dokonania jako autora projektów i realizacji wnętrz historycznych, jak: Pałac Biskupi w Kielcach, Dom Uphagena w Gdańsku czy Pałac Raczyńskich w Rogalinie, a także autora scenografii wystaw, m.in. Perła w Koronie Rzeczypospolitej w Muzeum Narodowym w Gdańsku oraz Zegary Gdańskie w Muzeum Historycznym Miasta Gdańska.

Na wykonawcę projektu, którego realizację poprzedziło wyszukanie odpowiednich tkanin i pasmanterii wśród europejskich producentów i dostawców wybrano poznańską firmę Ridex, prowadzoną przez panią Barbarę Kingę Czarnowską. Nie bez powodu: już wcześniej bowiem korzystaliśmy z doświadczeń firmy przy okazji poszukiwania odpowiednich tkanin do innych wnętrz. Ridex znany jest z realizacji prac dekoratorskich we wnętrzach zabytkowych, m.in. w Muzeum Tradycji Szlacheckiej w Pałacu Sierakowskich w Waplewie Wielkim, Zamku w Łańcucie, czy Pałacu  w Rogalinie.

Na podstawie zamkowych inwentarzy, rachunków oraz ikonografii z epoki mogliśmy odtworzyć komplet tkanin, odpowiedni do Apartamentu o charakterze prywatnym. Kolejne czekające nas zadania to: portiery do wspomnianych wnętrz i pełna dekoracja okien w Pokoju Audiencjonalnym Starym.

Oprac.

Katarzyna Połujan, kustosz w Ośrodku Sztuki

Maciej Choynowski, kustosz w Ośrodku Sztuki