Uniwersytety Trzeciego Wieku
DZIELIMY SIĘ HISTORIĄ
Na spotkaniach w Zamku Królewskim podzielimy się z Państwem swoją wiedzą i pasją. Chcemy, aby każde spotkanie stało się intelektualną przygodą, dlatego opowiemy o tym, co nas samych bardzo ciekawi, intryguje czy wręcz fascynuje. Każdy wykład będzie się łączył w ścisłym bądź szerokim zakresie z Zamkiem.
Wykłady prowadzone są przez pracowników Działu Edukacji, którzy mając duże doświadczenie w przekazywaniu wiedzy, postarają się w jak najciekawszy sposób zaprezentować poszczególne zagadnienia.
Oferta wykładów na rok akademicki 2024/2025
Gesty mówiące więcej niż słowa. Mowa ciała w obrazach
Artysta malujący portret lub scenę z życia staje przed nie lada wyzwaniem: jak przedstawić postać, by widz mógł odczytać z niej więcej niż tylko tożsamość? Uchwycenie emocji i relacji przy pomocy gestów i mimiki jest niezwykle trudne i świadczy o umiejętnościach i talencie twórcy. Dlaczego Napoleon jest zawsze przedstawiany z ręką schowaną za frak? Co mówi o królu jego dumna poza? I co kryje się za tajemniczym uśmiechem Mony Lisy? Na te i wiele innych pytań odpowiemy podczas wykładu, który odsłoni przed słuchaczami świat ukrytych znaczeń i subtelnych wskazówek, jakie artyści zamieszczają w swoich dziełach.
Prowadząca: Agnieszka Lichacz
Kontuszowe love. Polski strój narodowy
Zapraszamy na podróż przez historię polskiego stroju narodowego, gdzie główne role grają kontusz, żupan i pas. Podczas tego wykładu przyjrzymy się nie tylko różnorodnościom form i stylów, ale także kulturowym i historycznym kontekstom, które kształtowały polską modę od czasów szlacheckich. Dowiemy się, jakie były funkcje poszczególnych elementów stroju, jak zmieniały się ich wzorce i jakie miały znaczenie społeczne. Przeanalizujemy również wpływy obcych kultur na rozwój polskiego stroju narodowego oraz zapoznamy się z zabawnymi anegdotami związanymi z ówczesną modą.
Prowadząca: Agnieszka Lichacz
Jutrzenka oświecenia czy „wieki ciemne” – różne oblicza czasów saskich
„Od Sasa do Lasa”, „za króla Sasa jedz, pij, popuszczaj pasa”, „Polska nierządem stoi” czy też „Polska karczmą zajezdną” – te mniej lub bardziej znane powiedzenia i cytaty utrwaliły wiele powszechnych stereotypów na temat panowania Augusta II i Augusta III. Jednak ile kryje się w nich prawdy? Czy dwaj królowie z dynastii Wettynów faktycznie zasłużyli sobie na tak negatywną opinię u potomnych? Wykład będzie okazją, aby prześledzić najważniejsze wydarzenia tych czasów, spojrzeć na sukcesy, starania i porażki dwóch Augustów. Przyjrzymy się postaciom saskich monarchów i wydarzeniom politycznym, ale także kulturze, sztuce, nauce i obyczajom tej wciąż mało znanej epoki.
Prowadzący: Wojciech Siwek
Zegar historii, historia zegara
Jubileusz odbudowy Zamku Królewskiego to świetna okazja, aby nieco dokładniej poznać dzieje słynnego zegara z zamkowej wieży. Kiedy powstał, kto go zbudował, ile kilogramów złota zużyto do jego rekonstrukcji, jakie niewidoczne z ulicy symbole zamieszczono na tarczach zegarowych, ile razy był rekonstruowany, jak wiele elementów dawnego mechanizmu zachowało się do naszych czasów? Odpowiedzi na te i wiele innych pytań poznacie Państwo w czasie wykładu. Poza dziejami naszego słynnego zegara dowiemy się jak w czasach kiedy Zamek zamieszkiwali królowie nazywano miesiące, jak zapisywano daty, a także jaką wagę przypisywano horoskopom i radom nadwornych astrologów.
Prowadzący: Wojciech Siwek
Ze Szczerbcem w ręku i w koronie na głowie. Opowieść o Bolesławie Chrobrym w 1000. rocznicę koronacji
Trudno uwierzyć, ale od pierwszej polskiej koronacji upłynęło już 1000 lat. Bolesław Chrobry, pierwszy król Polski, jest symbolem kształtowania się naszego państwa, które zaledwie siedemdziesiąt lat po chrzcie zostało podniesione do rangi królestwa. Jak Bolesławowi udało się doprowadzić do usamodzielnienia się Kościoła polskiego? W jaki sposób czasowo podporządkował sobie kraje o dłuższej tradycji państwowej, takie jak Czechy i Ruś Kijowska? I co zadecydowało o tym, że mógł zwieńczyć swoją głowę koroną? Wykorzystując najnowsze ustalenia historyków, zgłębimy historię tej fascynującej postaci i spróbujemy zmierzyć się z legendą Bolesława Wielkiego.
Prowadzący: Sławomir Szczocki
„Nasz anioł w niebie” Aleksander I, car Rosji, król Polski w 200. rocznicę śmierci
Car Aleksander I to postać wyjątkowa wśród władców Rosji. W młodości liberał, zapatrzony w osiągnięcia francuskiego oświecenia, pod koniec życia stał się krwawym tłumicielem powstania dekabrystów. Zwycięzca Napoleona, twórca Królestwa Polskiego, na którego cześć napisano pieśń "Boże, coś Polskę", a jednocześnie władcą, który nie przestrzegał konstytucji, którą sam Polakom nadał. Podczas wykładu omówimy tę niejednoznaczną postać, która przez ponad dekadę kształtowała naszą historię.
Prowadzący: Sławomir Szczocki
Blask nieziemskich rozkoszy. Paolo Uccello & Maja Kitajewska
Jeśli przyjrzymy się treściom i symbolice malarstwa religijnego, bije z nich pozytywna nadzieja na życie wieczne. Pysznie skrzące się mozaiki bizantyńskie, czy też ozdobione złotem płatkowym malarstwo włoskiego quattrocenta pieściło ludzkie oko blaskiem i dawało patrzącemu estetyczną rozkosz, z drugiej strony zmuszało do myślenia o śmierci, sądzie i możliwej wiecznej karze. Do podobnej narracji wanitatywnej odwoływały się martwe natury XVII wieku. Przedstawione na nich piękne bukiety ostatecznie miały przecież zgnić, przeminąć. Zestawiając odwołującą się do nich pracę artystki współczesnej Mai Kitajewskiej Poza zasadą przyjemności IV (2020) z obrazem z zamkowej kolekcji Madonna z Dzieciątkiem (ok.1430) Paolo Uccella, zapraszamy do wejścia w dialog z tymi dziełami sztuki, odległymi w czasie, choć nie w swojej idei.
Prowadząca: Monika Przypkowska
Batory & Batory. Matejko w polskiej sztuce współczesnej
Czy rozpracowana na poziomie szkolnym twórczość "najbardziej patriotycznego" polskiego artysty Jana Matejki pozostać może ciekawym punktem odniesienia dla sztuki współczesnej? Czy artysta zaangażowany w społeczne, polityczne i ekologiczne problemy świata początku XXI w., wykorzystując klisze z historycznego malarstwa akademickiego, może przetworzyć je w żywą i mówiącą o teraźniejszości narrację? Podczas spotkania zestawiając pracę Tomasza Partyki (ur. 1978) cytującą w technice kolażu sylwetkę króla Stefana Batorego z zamkowego płótna Jana Matejki Batory pod Pskowem wspólnie przyjrzymy się twórczości obu artystów i wspólnie zastanowimy nad tak postawionym pytaniem.
Prowadząca: Monika Przypkowska
„Życie nasze jest igraszką" - Ignacy Krasicki człowiek, który uczynił swoje życie poezją
Zapraszamy do poznania z nami bliżej niezwykłej postaci polskiego oświecenia, jaką był Ignacy Krasicki. Ten dostojnik duchowny, poeta, publicysta, prekursor polskiej powieści znany był w swoich czasach jako człowiek obdarzony miłym usposobieniem i ciętym, trafnym żartem. Charakterystyczne dla niego poczucie humoru podszyte myślą moralizatorską wyróżniało go spośród innych twórców oświecenia. Znany i doceniany zarówno w swoich czasach, jak i dzisiaj wciąż jest na nowo odkrywany.
Prowadząca: Paulina Jasny
"Świat w filiżance herbaty" - Chiny w kulturze Rzeczypospolitej
Odkąd Chiny stały się celem podróży licznych misjonarzy i podróżników, myśli o tym odległym kraju pobudzały wyobraźnie i emocje tysięcy Europejczyków. Podróże te owocowały przywożeniem stamtąd nie tylko niezwykłych opowieści, ale i pięknych przedmiotów chińskiego rzemiosła. Przedmioty te stały się obiektem pożądania ludzi zamożnych, którzy chcieli je mieć w swoich kolekcjach, pałacach i domach. I tak zapanowała moda na chińszczyznę obecną w wystroju wnętrz, architekturze ogrodów i dekoracjach przedmiotów rzemiosła artystycznego w Polsce od XVII w. do XIX w. Wykład będzie dobrą okazją do prześledzenia jak na przestrzeni wieków zmieniło się pojęcie chińszczyzny.
Prowadząca: Paulina Jasny
Najdroższe, najtańsze, najbrzydsze, najpiękniejsze. Najdziwniejsze dzieła sztuki świata
Sztuka jest dziełem dla oka, duszy i umysłu. Potrafi budzić zdumienie i zachwyt, ale również zdziwienie, a czasem nawet obrzydzenie. Niektóre dzieła są tak niezwykłe, że obok nich nie sposób przejść obojętnie. Serdecznie zapraszamy na fascynujące spotkanie poświęcone najdziwniejszym dziełom sztuki! Przeniesiemy się w świat niezwykłych, kontrowersyjnych i niepowtarzalnych kreacji artystycznych, które zyskały miano wyjątkowych pod wieloma względami.
Prowadząca: Dominika Jackowiak
Wielcy artyści i ich duchowe oblicza. Religijne inspiracje wielkich mistrzów
Wielu malarzy, którzy osiągnęli mistrzostwo w sztuce sakralnej, nie tylko tworzyło wybitne dzieła, ale także prowadziło głębokie życie duchowe, które wpływało na ich twórczość. Co łączy Antoniego Gaudiego z Fra Angeliko? Dlaczego obrazy sakralne El Greca i Vincenta Van Gogha są tak przejmujące? Zapraszamy na spotkanie, które opowie o mistycyzmie w sztuce, nurcie który przekraczając codzienną rzeczywistość ukazuje głębsze prawdy duchowe.
Prowadząca: Dominika Jackowiak
„Czekamy na ciebie, czerwona zarazo…”. Kontrowersje i nieporozumienia wokół powstania warszawskiego
Wokół powstania warszawskiego narosło wiele stereotypów i twierdzeń nie do końca prawdziwych, jak choćby obecność „własowców” w Warszawie, sprawa osławionego „czołgu-pułapki”, czy data i okoliczności zniszczenia samego Zamku Królewskiego. Obecny stan wiedzy pozwala przedstawić w nieco innym świetle przynajmniej niektóre z tych kwestii ze szczególnym uwzględnieniem tego, co działo się w bezpośrednim otoczeniu Zamku w sierpniu i wrześniu 1944 roku.
Prowadzący: Maciej Antosiewicz
Trzej prezydenci II Rzeczypospolitej
Po odzyskaniu niepodległości w 1918 roku Polska, która przestała istnieć w XVIII wieku jako monarchia, odrodziła się jako republika parlamentarna z wybieralną na ustaloną kadencję głową państwa. Miała przy tym „szczęście” do wielu wybitnych indywidualności politycznych, żeby wymienić choćby Józefa Piłsudzkiego czy Romana Dmowskiego, a trzej kolejni prezydenci z pewnością zaliczają się do polityków tego formatu.
Prowadzący: Maciej Antosiewicz
Sekrety odbudowy Zamku Królewskiego w Warszawie
Odbudowa Zamku Królewskiego w Warszawie była wielkim wyzwaniem dla budowniczych. Niosła wiele znaków zapytania i, jak się okazało, wiele niebezpieczeństw. Są takie tajemnice odbudowy Zamku Królewskiego, o których wie tylko garstka historyków i konserwatorów. Dziś po 40 latach od ponownego otwarcia Zamku możemy już się z Państwem podzielić tymi sekretami.
Prowadzący: Tomasz Taraszkiewicz
Od Królewskiej Malarni do Akademii Sztuk Pięknych. Burzliwie dzieje szkolnictwa artystycznego w Polsce
W połowie XVIII wieku Warszawa była jedną z nielicznych stolic europejskich, w której nie funkcjonowała sformalizowana Akademia Sztuk Pięknych. Czy miało to takie znaczenie polityczne? – tak! Akademie nie tylko były ośrodkami kulturalnymi, które promieniowały na cały kraj i świat, ale mówiły o władcy i jego poddanych. Nie dziwi więc fakt, że Stanisław August oprócz gruntownych reform politycznych miał poważne plany stworzenia w Warszawie akademii. Planów było wiele, mniej lub bardziej ambitne. Co się stało, że sformalizowana, samodzielna Akademia powstała dopiero w 1904 roku? Czy dziś programy nauczania i plany kształcenia tak bardzo różnią się od tych z czasów Stanisława Augusta?
Prowadzący: Marta Tarnawska
„Miss Angel”. Angelika Kauffman – „ Najbardziej kulturalna kobieta w Europie”
Z pewnością była jedną z najsłynniejszych artystek XVIII wieku. Od Londynu przez Rzym i Warszawę po daleki Petersburg „Miss Angel” była podziwiana i ubóstwiana jako „kobieta Rafael sztuki”. W istocie była człowiekiem renesansu : była równie utalentowana muzycznie co plastycznie, była odnoszącą sukcesy bizneswoman, znała co najmniej 4 języki, literaturę klasyczną, poezję, przyjaźniła się ze sławami intelektualnymi i artystycznymi swoich czasów. Jej pogrzeb w Rzymie był najbardziej uroczystą ceremonią od czasu pochówku wielkiego Rafaela a trumnę niósł jej przyjaciel, wielki Antonio Canova. Jako artystka XVIII wieku Angelika Kauffmann miała przed sobą trudną drogę emancypacji i bez wątpienia jest jedną z pionierek współczesnych artystek.
Prowadząca: Marta Tarnawska
„Polskie Rembrandty” – dzieła mistrza w rodzimych kolekcjach
Ile jest obecnie dzieł w Polsce jednego z największych malarzy świata? Czy w przeszłości było ich więcej? Jak znalazły się w naszym kraju? Jakie szczegóły, ciekawostki możemy odkryć przyglądając się obrazom holenderskiego artysty? Na te pytania odpowiemy podczas naszego spotkania, zanurzając się jednocześnie w fascynujący świat sztuki mistrza z Amsterdamu.
Prowadzący: Tomasz Drapała
Tajemnice zamkowych dzieł sztuki
Za wieloma eksponatami Zamku Królewskiego kryją się niezwykłe historie. Dotyczą m.in. ich burzliwych losów, zawartych w nich ukrytych treści, czy dyskusji o autorstwie. Który eksponat wrócił do Zamku po ponad 200 latach? Jakie dzieło sztuki miało oszukiwać ludzkie oko? Jakie zamkowe obiekty były ozdobą wystawy w Nowym Jorku? Spotkanie będzie okazją do odkrycia takich informacji o kolekcji naszego muzeum, które nie są dostępne dla wszystkich zwiedzających.
Prowadzący: Tomasz Drapała
Ceny biletów:
Grupa do 30 osób: 400 zł
Grupa do 60 osób: 500 zł
Grupa do 100 osób: 600 zł
Rezerwacja terminu i ustalenie szczegółów: tdrapala@zamek-krolewski.pl tel.: 664 118 360
Terminy wykładów są uzależnione od dostępności sal i osób prowadzących.
Zapraszamy do śledzenia naszego profilu Edukacja w Zamku Królewskim w Warszawie